Warszawikia

CZYTAJ WIĘCEJ

Warszawikia
Advertisement

Zabytek
nr w rej.
435

Ulica Podwale – ulica położona na Starym Mieście, wzdłuż murów obronnych, która biegnie od ul. Senatorskiej do ul. Nowomiejskiej.

Podwale (budynek nr 25, tablica)

Tablica pamiątkowa na kamienicy nr 25, upamiętniająca miejsce rozstrzelania dnia 2 września 1944 roku 30 osób

Ulica powstała zapewne wraz z lokacją Starej Warszawy oraz usypaniem wokół niej ziemnych wałów obronnych, od których wzięły się pierwsze nazwy ulicy: Podwale, Zawale, Na Wale, Przywale czy po prostu Wał. Z czasem wał został zastąpiony przez mury, jednak nazwa Podwale pozostała. Od 1388 roku na rogu ul. Nowomiejskiej znajdował się szpital św. Ducha, natomiast w XVI wieku przy ulicy znajdowały się ogrody zabudowań magnackich przy ul. Miodowej. Dopiero w 1638 roku przy południowej pierzei ulicy powstała jurydyka Kapitulna, wobec czego jeszcze w XVII wieku została ona zabudowana.

Wraz ze spadkiem znaczenia obronnego kamienicami zabudowywano także mury obronne, co dokonało się w XVIII i XIX wieku. W 1794 roku na ulicy toczyły się walki insurekcji warszawskiej. W XIX wieku ulica znana była głównie z hoteli, zajazdów i szynków, a w latach 1881-1908 Podwalem biegła linia tramwaju konnego. W 1916 roku w pałacu przy Podwalu 15 swoje początki miało Muzeum Narodowe, przeniesione potem w Aleje Jerozolimskie.

Podczas powstania warszawskiego, 13 sierpnia, na ul. Podwale wprowadzono zdobyczny pojazd pancerny Funklenkpanzer-Schwerer Ladungstraeger B IV, który okazał się być pułapką – niespodziewanie eksplodując zabił około 300 osób, raniąc o wiele więcej, w tym przebywającego w pobliskim pałacu Raczyńskich Tadeusza Komorowskiego "Bora". Zabudowa uległa zniszczeniu w czasie II wojny światowej, szczególnie podczas powstania warszawskiego, gdyż okolica była silnie ostrzeliwana ze względu na sąsiedztwo Starego Miasta.

Południowa pierzeja została ona zrekonstruowana w latach 1949-1953 według projektu Jana Redy jako kompozycyjna oprawa Starego Miasta, luźno nawiązując do zniszczonych w 1944 roku kamienic z XVIII i XIX wieku. W pierzei północnej natomiast odsłonięto i odtworzono dawne mury obronne, całkowicie rozbierając wszystkie zrujnowane kamienice.

Podwale

Ulica Podwale i Baszta Prochowa

Mury obronne Starej Warszawy od Podwala

Mury obronne wzdłuż Podwala

Ulica rozpoczyna swój bieg od skrzyżowania z ul. Senatorską i pl. Zamkowym, po czym kieruje się na północny-zachód łukiem wzdłuż murów obronnych Starego Miasta, krzyżując się kolejno z ulicami Kapitulną, Piekarską, Wąskim Dunajem oraz Kilińskiego, by zakończyć się na skrzyżowaniu z ul. Nowomiejską.

Wzdłuż ul. Podwale znajdują się następujące obiekty:

  • ul. Podwale 3 – Pałac Branickich
  • ul. Podwale 5a – Kaplica prawosławna św. Trójcy
  • ul. Podwale 9 – Kamienica
  • ul. Podwale 13 – Wyższa Szkoła Zawodowa Kosmetyki i Pielęgnacji Zdrowia
  • ul. Podwale 15 – Pałac Bazylianów
  • ul. Podwale 23 – Centralna Biblioteka PTTK
  • ul. Podwale 29 – Kamienica Szpitala św. Ducha

Na budynkach oraz w otoczeniu ulicy znajduje się także szereg tablic i kamieni upamiętniających Marię Konopnicką (róg ul. Piekarskiej), batalion harcerski Wigry (nr 23), Orlęta z batalionu Gozdawa oraz Stanisława Strzednickiego "Stacha" (nr 23) oraz miejsce rozstrzelania 30 Polaków dnia 2 września 1944 roku (nr 25). W pobliżu znajduje się także pomnik Małego Powstańca oraz pomnik Jana Kilińskiego.

Na rogu ul. Senatorskiej znajduje się kamień upamiętniający oficerów Wojska Polskiego zamordowanych przez komunistyczny reżim w Katyniu oraz innych miejscach Związku Radzieckiego – po przeprowadzonej w 2012 roku konserwacji stanął on bliżej pl. Zamkowego.

Dawniej podobną nazwę – Podwalna – nosiła także ul. Brzozowa.

Advertisement