Ulica Kijowska (dawniej także Sokola) – ulica położona w dzielnicy Praga Północ, która biegnie od ul. Targowej do al. Tysiąclecia. Nazwa ulicy nawiązuje do Kijowa, stolicy Ukrainy.
Historia[]
Ulica Kijowska powstała w latach 60. XIX wieku jak droga dojazdowa od ul. Wołowej do nowo wybudowanego, otwartego w 1866 roku Dworca Terespolskiego, który był dworcem końcowym biegnącej w kierunku Brześcia i Moskwy linii kolei terespolskiej. Początkowo ulica planowana była jako przedłużenie ul. Sprzecznej, jednak ostatecznie po otwarciu dworca nie uzyskała oficjalnej nazwy, choć często nazywana była Sokolą (por. Sokola). Od 1866 roku kursowały tędy pierwsze tramwaje konne (kursujące do Dworca Wiedeńskiego), a od 1908 tramwaje elektryczne. W 1915 roku ulicy oficjalnie nadano nazwę Kijowska.
W 1939 roku ulica Kijowska rozpoczynała się od skrzyżowania z ul. Targową, po czym biegła na północny-wschód, krzyżowała się z ul. Brzeską i kończyła się ślepo przed budynkiem Dworca Wschodniego. Znajdowała się wówczas w granicach komisariatu XV Praga. Dworzec został zbombardowany już na początku kampanii wrześniowej, przez co uległ zniszczeniu, pozostała zabudowa jednak w dobrym stanie przetrwała wojnę. Zaraz po niej ulicę nieznacznie przedłużono do nowego, prowizorycznego dworca – była wówczas wyłożona kocimi łbami, których fragment zachował się na tyłach budynku nr 10/12.
W związku z budową nowego Dworca Wschodniego ulica została przebudowana i znacznie poszerzona w 1967 roku, wytyczono wtedy nową trasę tramwajową, którą skierowano następnie przez al. Tysiąclecia do istniejącej linii wzdłuż ul. Kawęczyńskiej, powstała też nową pętlą autobusową i tramwajową, w ramach prac rozebrano kilka budynków na rogu ul. Targowej. W latach 70. XX wieku przy ul. Kijowskiej powstały bloki osiedla Szmulowizna, a jeden z nich – nr 11 – niemal całkowicie przesłonił zachodnią pierzeję ulicy, zasłaniając jednocześnie widok kamienic Starej Pragi dla podróżnych wysiadających na Dworcu Wschodnim. W 2000 roku, na rogu ul. Targowej, w miejscu Spółdzielczego Domu Handlowego "Kijowianka" wybudowano Millennium Center, zaś w latach 2010-2012 odremontowano Dworzec Wschodni, a na rogu ul. Brzeskiej wybudowano kompleks biurowo-usługowy.
Od 2010 roku dla rejonu ul. Kijowskiej obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, który przewiduje przebudowę ul. Kijowskiej pod roboczą nazwą Nowo-Kijowska. Zostałaby ona przedłużona do ul. Sokolej (z przesunięciem w ciąg obecnej ul. Mackiewicza) na południe, a stary odcinek Targowa – Brzeska zostałby przekształcony w ulicę lokalną z zachowaniem torowiska tramwajowego. Otoczenie zostałoby zabudowane budynkami o wysokości do 20-30 metrów, przebudowano by pętlę tramwajową, a ulicę przedłużono na północ do skrzyżowania z planowaną al. Tysiąclecia (miano to zrobić już w 2012 roku) i dalej do ul. Zabranieckiej, gdzie wraz z linią tramwajową przeszłaby w ul. Nowo-Ziemowita. Celowość budowy linii tramwajowej została zbadana przez specjalistów, którzy umieścili ją wśród inwestycji przeznaczonych do zrealizowania w dalekiej przyszłości. W listopadzie 2013 roku rozpoczęto też sporządzanie dokumentacji projektowej dla odcinka al. Tysiąclecia – Zamoyskiego. W związku z planami budowy przedłużenia trasy zaprotestowali mieszkańcy Szmulowizny, którzy sprzeciwili się budowie trasy przez skwer przy ul. Kawęczyńskiej, kiedy obok znajduje się rozległy, niezagospodarowany teren kolejowy. Konieczne byłoby również wyburzenie kilku budynków, w tym części zabytkowych zabudowań Warszawskiego Młyna Parowego przy ul. Objazdowej 2. Projekt budowy dwukrotnie poparli radni dzielnicy Targówek, ale przeciwko niemu wypowiedzieli się miejscy radni, zdziwieni faktem, że nadal popierany jest projekt szerokiej arterii przez środek parku – zapowiedziano możliwość zmiany projektu, np. kosztem rezygnacji z linii tramwajowej albo poprzez przesunięcie ulicy. Ostatecznie w styczniu 2014 roku udało się otrzymać zgodę kolejarzy na przesunięcie arterii bliżej torów, co jednak wiąże się z koniecznością przeprojektowania ulicy. W maju urzędnicy przedstawili zmieniony projekt, ale usytuowany w tym samym śladzie – jedyną zmianę było przesunięcie drugiej jezdni w miejsce planowanej rezerwy pod torowisko tramwajowe, które może ostatecznie znaleźć się na ul. Kawęczyńskiej. Brak przysunięcia do torów kolejowych argumentowano w ten sposób, że konieczne byłoby wzmocnienie nasypów, co kosztowałoby około 11 mln złotych. Zezwolenie na realizację inwestycji drogowej wydał także wojewoda mazowiecki.
Pod koniec maja 2014 roku pięć warszawskich organizacji społecznych – Zielone Mazowsze, Forum Rozwoju Warszawy, Grupa M20, Stowarzyszenie Integracji Stołecznej Komunikacji SISKOM oraz Praskie Stowarzyszenie Mieszkańców Michałów wystosowało pismo do władz miasta, w którym zwracają uwagę na nieodpowiednie i nieprzejrzyste działania magistratu w sprawie budowy przedłużenia ul. Kijowskiej na Targówek Fabryczny – zaznaczają, że od kilku lat prowadzone były starania o korektę przebiegu trasy przez Szmulowiznę, jednak urzędnicy z uporem maniaka forsują jej przebieg przez niewielki teren zielony przy ul. Kawęczyńskiej. Jednocześnie przedstawiciele Zarządu Miejskich Inwestycji Drogowych nie chcą udostępniać dokumentów związanych z projektem, przetrzymując je do momentu, kiedy niewiele można już zmienić i wtedy określając organizacje społeczne jako "roszczeniowych szaleńców".
Nowa wizja przedłużenia ul. Kijowskiej została zaprezentowana we wrześniu 2014 roku – miasto zgodziło się na maksymalne zwężenie korytarza drogowego z jezdnią o szerokości 6,5 metra z wąskim pasem zieleni oraz zwężonymi ciągami pieszo-rowerowymi, jednak kosztem przyszłej linii tramwajowej, które w tym wypadku będzie musiała zostać poprowadzono trasą alternatywną. Zaproponowano też wariant przedłużenia linii tramwajowej do ul. Objazdowej, przez którą doprowadzono by ją do ul. Kawęczyńskiej, a następnie przedłużeniem trasy od pętli tramwajowej Kawęczyńska-Bazylika mogłaby pobiec na Targówek – ten wariant zostanie też zrealizowany. Kolejna koncepcja pojawiła się w październiku, według niej jezdnie ul. Kijowskiej mają zostać rozdzielone w rejonie ul. Mackiewicza, aby zmniejszyć liczbę pojazdów przejeżdżających przez Pragę. W kolejnych miesiącach rozpisano przetarg na projekt i przedłużenie ulicy w kierunku ul. Zabranieckiej, do którego do lutego 2015 roku zgłosiło się jedenaście firm i konsorcjów, a wykonawcę – firmę Strabag – wybrano w kwietniu, zaś umowę podpisano w maju. Przedłużenie ul. Kijowskiej planowane jest do wykonania do 2017 roku, w przyszłości pod ulicą ma też powstać stacja metra Dworzec Wschodni.
Przebieg i otoczenie[]
Ulica Kijowska rozpoczyna swój bieg na skrzyżowaniu z ul. Targową, po czym biegnie na północny-wschód, krzyżując się kolejno z ulicami Brzeską i Markowską, by zakończyć się ślepo na wysokości al. Tysiąclecia, która jest pieszym ciągiem, idącym śladem nigdy nie wybudowanej arterii.
Przy ul. Kijowskiej znajdują się współcześnie następujące obiekty:
- ul. Kijowska 1 – Millennium Center
- ul. Kijowska 3 – Prywatne Centrum Kształcenia Zawodowego, w tym Prywatne Liceum Ogólnokształcące nr 79, Prywatne Technikum Ekonomiczne nr 6 oraz Prywatna Szkoła Policealna nr 1 dla Dorosłych
- ul. Kijowska 5 – Kamienica przedwojenna, obecnie wkomponowana w zespół mieszkaniowo-usługowy "Kijowska" (ul. Brzeska 2)
- ul. Kijowska 7 – Budynek "Bliska Praga" (w budowie)
- ul. Kijowska 8 – Budynek pomocniczy d. Dworca Terespolskiego
- ul. Kijowska 11 – Blok Osiedla Szmulowizna, jest to najdłuższy w Warszawie budynek w linii prostej, ma 508 metrów długości i 43 klatki schodowe
- ul. Kijowska 14a – Fragment d. budynku Dworca Wschodniego
- ul. Kijowska 18 – Dworzec Wschodni
Ponadto przed budynkiem Dworca Wschodniego znajduje się kamień z 1968 roku, upamiętniający sanitariuszki, które zginęły pełniąc tutaj służbę 5 września 1939 roku.