Warszawikia

CZYTAJ WIĘCEJ

Warszawikia
Advertisement

Zabytek
nr w rej.
24

Ulica Bracka – ulica położona w Śródmieściu, która biegnie od pl. Trzech Krzyży do ul. Chmielnej. Jest jednokierunkowa w stronę południową na odcinku Aleje Jerozolimskiepl. Trzech Krzyży.

Dawniej nazwę "Bracka" nosiła również ulica Prawnicza w Ursusie.

Historia[]

Bracka (2)

Ulica Bracka

Pierwotnie śladem współczesnej ulicy Brackiej biegł trakt łączący Grzybów z Ujazdowem i dalej z pałacem Na Wodzie, będąc jednocześnie zachodnią granicą jurydyki Bożydar-Kałęczyn. Ulica została uregulowana prawdopodobnie około 1770 roku i otrzymała nazwę Bracka (poświadczaną już w 1643 roku), w nawiązaniu do licznych znajdujących się po sąsiedzku posiadłości zakonnych. Zabudowa wzdłuż ulicy była w większości drewniana, zaś w 1782 roku u zbiegu z ul. Chmielną powstała drewniana rotunda cyrku "Heca". Po wytyczeniu Alej Jerozolimskich w latach 1823-1824 na placyku u zbiegu tych ulic wybudowano skromny budynek Koszar Drogi Jerozolimskiej, natomiast w rejonie pl. Trzech Krzyży znajdował się browar Franciszka Wołowskiego.

Pierwszą kamienicą wzdłuż ul. Brackiej była wybudowana w 1834 roku kamienica Gołaszewskich (nr 11/13), zaprojektowana przez Antonio Corazziego, z czasem powstało też kilka kamieniczek na rogu z ul. Nowogrodzką i ul. Widok. W latach 30. XIX wieku przy ul. Brackiej przejściowo znajdował się szpital św. Łazarza z pierwszym ambulatorium dla chorych wenerycznie, natomiast w latach 50. XIX wieku rozebrano cyrk "Heca", powstało też kilka kolejnych nowych kamienic. Prawdziwy boom budowlany nastąpił jednak po 1875 roku – zaczęto wówczas budować liczne, nawet czteropiętrowe kamienice, które rychło ściśle zabudowały otoczenie ulicy. Powstały też reprezentacyjne gmachy, takie jak dom towarowy Braci Jabłkowskich (nr 25) oraz kamienica Towarzystwa Ubezpieczeń „Zgoda” (nr 13).

W 1939 roku kilka kamienic zostało spalonych w wyniku niemieckich bombardowań, zaś w 1941 roku okupanci wprowadzili nową nazwę Ordenstrasse (Zakonna). Dnia 2 lutego 1943 roku w kamienicy nr 23 dokonano akcji "Bracka". Podczas powstania warszawskiego w rejonie ulicy, w szczególności na rogu Alej Jerozolimskich, toczyły się ciężkie walki. Już 8 sierpnia w wyniku walk w tym miejscu zginął Antoni Godlewski, a później do rangi strategicznej placówki urósł narożny lokal "Cristal" (nr 16), obok którego Niemcy rozstrzelali 90 osób (dziś upamiętnia to tablica pamiątkowa). Znajdującą się tu niemiecką placówkę powstańcy zdobyli 22 sierpnia i pomimo niemieckiego naporu stracili ją dopiero 9 września, choć potem ruiny kamienicy Stöla (nr 16) powstańcy jeszcze chwilowo zajęli. Zabudowa została częściowo zniszczona w wyniku walk i zachowała się w raczej dobrym stanie – większość zrujnowanych kamienic rozebrano już w 1946 roku.

Zaraz po wojnie, w wyniku przebudowy ul. Kruczej, ul. Bracka straciła na znaczeniu, jedynie krótki odcinek ChmielnaKrucza wszedł w skład większego ciągu komunikacyjnego, w latach 1946-1972 kursowały tędy trolejbusy. Większość szczerb w zabudowie zabudowano nowymi budynkami mieszkalnymi bądź rozbudowanymi przedwojennymi gmachami (w tym gmachem BGK, na którego tyłach wytyczono ul. Mysią), a najważniejszym nowym obiektem stał się Centralny Dom Towarowy (odcinając Bracką od ul. Widok). W rejonie ul. Nowogrodzkiej powstał rozległy parking, na którym w 1961 roku powstał pawilon "Chemii", a w którego miejscu w latach 2008-2011 wybudowano budynek Wolf Bracka, mieszczący obecnie dom handlowy.

Położenie[]

Bracka (napis, powstanie warszawskie, Antoni Goldewski, Antek Rozpylacz)

Zachowany napis ścienny oraz grób powstańczy "Antka Rozpylacza"

Bracka (kamienica nr 1)

Kamienica J. Fuchsa (nr 1)

Ulica rozpoczyna swój bieg na pl. Trzech Krzyży, po czym kieruje się na północny-zachód, krzyżując się kolejno z ulicami: Żurawią, Nowogrodzką, Mysią, Alejami Jerozolimskimi oraz Kruczą, by zakończyć się na placyku u zbiegu z Chmielną, Szpitalną i Zgodą.

Otoczenie[]

Przy ul. Brackiej znajdują się następujące obiekty:

Spośród nieistniejących budynków należy wymienić: pawilon "Chemii" (nr 9), kamienicę Gołaszewskiego (nr 11) oraz kamienicę Towarzystwa Ubezpieczeń „Zgoda” (nr 13).

Galeria[]

Linki zewnętrzne[]

Advertisement