nr w rej. |
19 |
Ulica Boleść (dawniej także Bolesna, Poprawa) – ulica licząca około 200 metrów długości, położona w Śródmieściu. Nazwa ulicy wiąże się z cierpieniem skazańców wtrącanych do więzienia, które niegdyś mieściło się w Baszcie Mostowej.
Przebieg[]
Ulica biegnie pomiędzy ulicą Bugaj a Wybrzeżem Gdańskim, w międzyczasie przecina jedynie pieszą ulicę Rybaki. Kończy się ona wschodnie rozwidleniem łączącym ulicę z Wisłostradą, znajduje się tam też przejście podziemne na bulwary wiślane. Do II wojny światowej ulica biegła od Wisły do skrzyżowania ulicy Mostowej, Rybaki i Bugaj - później zmieniono przebieg ul. Rybaki i skracając ulicę Boleść zbudowano ul. Wybrzeże Gdańskie.
Historia[]
Ulica istnieje już od średniowiecza i dzieli swoją początkową historię z ulicą Mostową (dawniej Chwaliszewo), bowiem do XVIII wieku stanowiła jej część. Pełniła ona wówczas funkcję szlaku do Wisły i leżących tam przystani, a w 1573 roku stała się ważną ulicą ówczesnej Warszawy, prowadziła bowiem do pierwszego w mieście stałego mostu na Wiśle. Mimo zniesienia mostu przez krę w 1603 roku, ulica wciąż była ważnym szlakiem łączącym miasto z brzegiem rzeki, prowadziła także do prochowni w dawnej Baszcie Mostowej, powstałej w 1581 roku. Obok baszty pozostałą zabudowę ulicy stanowiły wówczas jedynie drewniane spichlerze.
Później stała się oddzielną ulicą, która w 1770 roku uzyskała po zorganizowaniu w Baszcie Mostowej Domu Kary i Poprawy nazwę Poprawa. Nazwa ta pochodziła od napisu umieszczonego na budynku dobudowanym od strony zachodniej do więzienia brzmiącego Na poprawę złych, miejsce od sądu wyznaczone - nazwa ta nie przyjęła się jednak, a mieszkańcy nazywali ulicę Boleść lub Bolesna i nazwa ta weszła później do użytku jako oficjalna[1]. Dopiero w 1780 roku przy Boleść pojawiły się pierwsze murowane kamienice, w 1833 roku więzienie zlikwidowano, a w 1838 roku budynki zmieniono w kamienicę czynszową. Około 1910 w związku z rozbudową produkującej ekstrakty garbarskie fabryki "Quebracho" mieszczącej się przy ul. Rybaki, fabryczne zabudowania otrzymały dodatkową numerację przyporządkowaną ul. Boleść 2/4.
W trakcie powstania warszawskiego ulica znalazła się w głównym ogniu walk, gdyż tędy Niemcy próbowali przedostać się na Stare Miasto, ale była broniona szeregiem powstańczych barykad (jedna z nich znajdowała się w poprzek ulicy, przy skrzyżowaniu), między innymi przez batalion „Dzik” zgrupowania „Róg”[2]. Upamiętniony jest on tablicą na budynku Baszty Mostowej.
W wyniku walk wszelka zabudowa legła w gruzach. Wypalony zespół Baszty Mostowej i więzienia został odbudowany w latach 1961-1967, zaś zabudowania fabryki "Quebracho" ostatecznie w latach 60. wyburzono. Układ ulicy Boleść wpisany został 1 lipca 1965 roku do rejestru zabytków pod numerem 19.
Otoczenie[]
Przy ulicy Boleść 2 znajduje się dawna Baszta Mostowa, a w niej teatr Stara Prochoffnia. Przy ulicy znajduje się też parking na sto samochodów.
Między ulicą Boleść, Wybrzeżem Gdańskim, ul. Sanguszki i ul. Rybaki mieści się Skwer 1 Dywizji Pancernej Wojska Polskiego, a na nim Multimedialny Park Fontann; w przeszłości w tym miejscu znajdował się zbiornik wodny o nerkowatym kształcie.
Przypisy
- ↑ "Słownik nazewnictwa Warszawy", Kwiryna Handke, 1998
- ↑ "Stara Prochownia. Wspomnienia z Powstania Warszawskiego 1944 roku", Marceli Ciechanowicz, 2013