Warszawikia

CZYTAJ WIĘCEJ

Warszawikia
Advertisement
Stanisław August

Stanisław August Poniatowski

Sarkofag z prochami Stanisława Augusta Poniatowskiego Katedra św

Sarkofag z prochami króla w katedrze św. Jana

Stanisław August Poniatowski (ur. 17 stycznia 1732 w Wołczynie, zm. 12 lutego 1798 w Petersburgu) – ostatni władca Rzeczypospolitej Obojga Narodów, król Polski i wielki książę litewski w latach 1764-1795. Wybrany podczas wolnej elekcji, która odbyła się na dziesiejszej Woli.

Stanisław August był zwolennikiem reform i wzmocnienia państwa, sam zaś nakreslił główne artykuły Konstytucji 3 maja 1791. Od początku był zwolennikiem sojuszu z Rosją, ulegając jej przemocy 1792 przystąpił do konfederacji targowickiej.

Pod jego rządami rozkwitała kultura w Polsce i w Warszawie: w 1765 założył pierwszą polską uczelnię świecką - Szkołę Rycerską, kształcącą przyszłe kadry dla armii Rzeczypospolitej, za jego panowania powstały jurydyka Stanisławów (1768) oraz Okopy Lubomirskiego (1770, więcej zasług). W 1773 r. powstała Komisja Edukacji Narodowej - pierwsza na świecie centralna instytucja zajmująca się edukacją, która przejęła kadrę i budynki skasowanych szkół jezuickich. Sam król był wielkim mecenasem sztuki i literatury, organizował obiady czwartkowe, na które zapraszał uczonych, pisarzy, poetów. Nad królewskimi zbiorami sztuki pieczę sprawował malarz Marcello Bacciarelli. Częstymi gośćmi króla byli: poeta i historyk Adam Naruszewicz, poeta Stanisław Trembecki, satyryk i komediopisarz Franciszek Zabłocki, twórca teatru narodowego Wojciech Bogusławski i inni.

Stanisław August Poniatowski przyczynił się do założenia Łazienek Królewskich - zespołu pałacowo-parkowego z licznymi zabytkami klasycystycznymi. Całe założenie było zrealizowane przez architektów królewskich: Dominika Merliniego, Jana Chrystiana Kamsetzera i Jana Chrystiana Szucha.

Jego bratem był biskup prymas Rzeczypospolitej Michał Poniatowski.

Stanisław August Poniatowski zmarł w Petersburgu w 1798 roku. Po odzyskaniu niepodległości jego zwłoki wróciły do Polski i zostały pochowane w Wołczynie. Ten po II wojnie światowej przeszedł w ręce ZSRR. Grób niszczał aż do 1988 roku, kiedy to prochy króla przeniesiono do archikatedry warszawskiej.

Advertisement