Rondo Czterdziestolatka – rondo położone na pograniczu Śródmieścia i Ochoty, u zbiegu Alej Jerozolimskich, al. Jana Pawła II i ul. Chałubińskiego. Rondo czterowlotowe z wyspą centralną przecięte jest torami w osiach północ-południe i wschód-zachód. Nad rondem znajdują się wiadukty umożliwiające bezkolizyjny przejazd od al. Jana Pawła II do ul. Chałubińskiego, ruch pieszy w całości odbywa się poprzez przejścia podziemne połączone z Dworcem Centralnym.
Historia[]
Rondo wraz z wiaduktami w ciągu północ-południe oraz przejściami podziemnymi powstało w latach 70. XX wieku wraz z budową Dworca Centralnego oraz przebudową sąsiednich odcinków Alej Jerozolimskich oraz ul. Marchlewskiego. Otwarcie ronda nastąpiło wraz z dworcem w grudniu 1975 roku.
Przebudowa[]
W marcu 2015 roku Zarząd Dróg Miejskich zaprezentował projekty planowanej przebudowy przejść podziemnych pod rondem – według koncepcji Natalii Wilczek i Małgorzaty Wiśniewskiej obecne korytarze mają przekształcić się w nowoczesne pasaże handlowe[1], do których mają prowadzić też nowe windy. Jednocześnie podkreślono, że miasto nie ma zamiaru w najbliższym czasie wytyczać tutaj naziemnych przejść dla pieszych, bo można w ten sposób zagrozić najemcom z podziemia – decyzja ta spotkała się z krytyką organizacji społecznych[2], tym bardziej, że właściciel nie radzi sobie z bieżącą naprawą schodów ruchomych, które bywają unieruchomione nawet przez rok[3].
Na początku maja 2015 roku o utworzenie przejść dla pieszych zaapelowali jednak radni dzielnicy Śródmieście[4], 5 maja został zorganizowany krótki, 50-sekundowy happening z udziałem niepełnosprawnych, promujący wytyczenie przejść poprzez rozwinięcie na jezdni materiałowej zebry, w związku z czym kilka dni później miasto zdecydowało, że przejścia naziemne jednak zostaną wytyczone[5].
13 lutego 2020 roku Zarząd Dróg Miejskich ogłosił przetarg na budowę naziemnych przejść dla pieszych wraz z przebudową al. Jana Pawła II na odcinku od ronda Czterdziestolatka do ronda ONZ. 7 kwietnia została podpisana umowa na przebudowę z firmą Balzola opiewająca na ponad 18 milionów złotych, co jest kwotą niższą, niż zakładał budżet[6]. W ramach przebudowy ronda oprócz powstaną przejść dla pieszych po północnej stronie ronda w ciągu Alej Jerozolimskich przy przystankach tramwajowych oraz po zachodniej stronie w ciągu al. Jana Pawła II-Chałubińskiego wraz z przejazdem rowerowym nastąpi przebudowa chodników, nasadzona zostanie zieleń, postawiona mała architektura i powstanie droga rowerowa osi północ-południe[7]. Przebudowa ruszyła 15 maja 2020 roku[8].
Nazwa ronda[]
Nazwa ronda nawiązuje do serialu Czterdziestolatek w reżyserii Jerzego Gruzy o perypetiach inżyniera Karwowskiego (granego przez Andrzeja Kopiczyńskiego) i jego rodziny, sztampowego przedstawiciela klasy średniej, który buduje sztandarowe inwestycje lat 70. XX wieku: Trasę Łazienkowską i Dworzec Centralny. Ten drugi znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie ronda.
Początkowo rondo nie miało nazwy, starania o jej nadanie podjęto w 2013 roku. Ostatecznie po wielu dyskusjach patrona rondu nadano 20 marca 2014 roku uchwałą według druku 2111[9], którą ostatecznie poparło 40 radnych, 15 było przeciw, a dwie osoby wstrzymały się od głosu.
Przyjęcie nazwy poprzedził rok sporów i nieudanych głosowań – propozycja klubu Platformy Obywatelskiej była wielokrotnie opiniowana i radni nie mogli dojść do konsensusu. O opinię poproszono Komisję Kultury i Zespół Nazewnictwa Miejskiego (obie pozytywne). Klub Prawa i Sprawiedliwości wnioskował, by patronem skrzyżowania uczynić zmarłego w 2006 roku płk. Zbigniewa „Zdunina” Bryma, dowódcę Żelaznej Reduty (Dworca Pocztowego) w Powstaniu Warszawskim. Nazwę tę poparli też radni dzielnicy Ochota, którzy wcześniej negatywnie zaopiniowali nazwę rondo Czterdziestolatka. Negatywną opinię wydała też Rada Dzielnicy Śródmieście.
Z kolei klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej zaproponował na patrona Edwarda Gierka, I sekretarza KC PZPR. Proponowano również nadanie imienia Margaret Thatcher (propozycja odrzucona – nie minęło wtedy 5 lat od śmierci). Ostatecznie jednak wybrano obecną nazwę.
Odsłonięcie tablicy Miejskiego Systemu Informacji na rondzie Czterdziestolatka, zainicjowane przez Amadeusza Szklarza-Habrowskiego z Instytutu Kultury Polskiej UW, miało miejsce 10 maja 2014 roku[10] i stanowiło cześć obchodów jubileuszu 40-lecia serialu, odbywających się tego dnia w Domu Spotkań z Historią[11].
Komunikacja miejska[]
Dojazd do ronda jest możliwy wszystkimi pojazdami komunikacji miejskiej zatrzymującymi się w zespole Dworzec Centralny, a także pociągami zatrzymującymi się na stacjach Warszawa Centralna i Warszawa Śródmieście WKD.
Przypisy[]
- ↑ Podziemia przy Centralnym przejdą metamorfozę, tvnwarszawa.tvn24.pl, 11.03.2015
- ↑ Nowe pod ziemią, stare na górze. Nie będzie "zebry" w…, tvnwarszawa.tvn24.pl, 12.04.2015
- ↑ Ruchome schody przy Dworcu Centralnym wciąż są nieruchome, gazeta.pl, 20.04.2015
- ↑ Pasy przy Centralnym i Rotundzie? Radni apelują do prezydent, tvnwarszawa.tvn24.pl, 06.05.2015
- ↑ Zmiana decyzji. Będą pasy przy rondzie Czterdziestolatka, tvnwarszawa.tvn24.pl, 06.05.2015
- ↑ Umowa na przebudowę ronda w centrum podpisana. Prace mogą ruszyć za niecały miesiąc, TVN Warszawa, 28.03.2020
- ↑ Opis Inwestycji, Nowa Aleja Warszawy
- ↑ Ruszyły prace w al. Jana Pawła II, Infoulice Warszawa
- ↑ Druk nr 2111, Biuletyn Informacji Publicznej m.st. Warszawy
- ↑ Zawiesili tablice "Rondo Czterdziestolatka" przy Dw. Centralnym
- ↑ „Czterdziestolatek” 40 lat później – spotkanie z serialową rodziną