Praga-Południe

Ten artykuł dotyczy dzielnicy. Zobacz też: Praga i Praga-Północ.

Praga Pld MSI — Podział Pragi-Południe wg MSI

Granica dzielnic na Moście Łazienkowskim — Tablica informująca o wjeździe na teren dzielnicy na Moście Łazienkowskim

800px-Pomnik ku czci poległych w Bitwie Grochowskiej — Pomnik poległych w bitwie pod Olszynką Grochowską

Praga-Południe - licząca 183 565 (2008) mieszkańców dzielnica administracyjna Warszawy ograniczona od zachodu Wisłą, od północy linią kolejową ze stacjami Wschodnia i Stadion, dalej od wschodu linią kolejową wzdłuż Zabranieckiej, Gwarków i Szerokiej, od południa wzdłuż Marsa i al. Wieniawy-Długoszowskiego. Powierzchnia dzielnicy wynosi 22,4 km².

Nazwa dzielnicy jest pisana z dywizem (łącznikiem).

Historia[]

Na terenie obecnej Pragi-Południe już w XI-XIV w. zaczęły powstawać pierwsze osady i wsie. Były to m.in. Kamion (obecny Kamionek), Grochów, Gocław, Kawęczyn. Osady te wiele różniło, lecz łączyły je pewne wydarzenia historyczne, np. walki ze Szwedami w 1656 r., czy elekcje królów polskich na polach Kamionu i Grochowa.

Część terenu dzisiejszej dzielnicy weszła w w skład cyrkułu Praga (nr VII, a następnie XII) powstałego po uchwaleniu prawa o miastach w 1791 r., które weszło w skład konstytucji 3 maja. stopniowo powiększanego. W roku 1908 podzielono ten cyrkuł na dwa - północny (XIV nowopraski) i południowy (XV staropraski), który obejmował tylko Skaryszew i Kamionek. Do tej chwili cyrkuły praskie miały zawsze numery ostatnie. Po rozszerzeniu granic miasta w 1916 r. przemianowano cyrkuły na okręgi (spolszczono nazwę). Powstały okręgi 14. Praga Północ i 15 Praga Południe (część na terenie obecnej dzielnicy Praga Pd.), a obok utworzono okręg 17. Grochów, zajmujący pozostały teren obecnej Pragi Pd. - największy w Warszawie z powodu małego zaludnienia niskiego terenu. Okręgi obsługiwały komisariaty Policji Państwowej o odpowiednich numerach rzymskich.

Istotnym momentem była budowa od 1905 r. parku Skaryszewskiego na dawnym pastwisku miejskim "zwanym Skaryszewskie". W 1929 r. nadano mu - z okazji dziesiątej rocznicy odzyskania Niepodległości - imię jednego z jej twórców: Park Paderewskiego. Nazwa ta dotrwała do lat 1950 (z epizodem okupacyjnym). Obecnie jest to jeden z najpiękniejszych parków w Europie. Nazwy pierwotnej nie przywrócono do dzisiaj (dodano jedynie imię Paderewskiego w tle).

Dominująca rolę miał Grochów - zarówno pod względem wielkości jak i historii - rozciągnięty wzdłuż ul. Grochowskiej i stąd pochodziła nazwa okręgu.. Na terenie Saskiej Kępy rozpoczęto w latach 1920 budowę dzielnicy willowej. Z czasem uzupełnionej przez osiedla bloków. W latach 1930 planowano budowę lotniska komunikacyjnego na Gocławiu (lepsze niż na Okęciu!). Już jednak Niemcy opisywali ten teren jako lotnisko sportowe, co ostatecznie zrealizowało się po wojnie. W roku 1977 rozpoczęto budowę na terenie zamkniętego lotniska budowę osiedli mieszkaniowych.

Budowa al. Waszyngtona w latach 1930 była pierwszym krokiem do włączenia dzielnicy do Warszawy. Linia tramwajowa na niej była budowana w momencie wybuchu wojny w 1939 r. Była to jedyna inwestycja tego typu zakończona w czasie okupacji.

Istotną chwilą było otwarcie Trasy Łazienkowskiej w 1974, co znacznie poprawiło łączność z południem miasta lewobrzeżnego. Budowa Trasy Siekierkowskiej została ukończona w 2007 r. ostatecznie poprawiając strukturę miasta na południu.

W pewnym okresie wchodziła w skład gminy Centrum.

W styczniu 2010 roku pojawiła się propozycja, aby nazwę dzielnicy zamienić na bardziej uprawnioną historycznie nazwę "Grochów"^[1]. W 2013 roku zapowiedziane zostały projekty rewitalizacyjne, ze szczególnym uwzględnieniem rejonu Kamionka.

Dzielnice historyczne i osiedla[]

Kamionek - niskoblokowy obszar położony na pierzejach Parku Skaryszewskiego;
Saska Kępa - willowy rejon dzielnicy z licznymi obszarami zielonymi;
Gocław - wysokoblokowe osiedle w południowej części dzielnicy;
Grochów - niskoblokowa, najstarsza część Pragi-Południe;
Gocławek - wschodnie przedmieścia Pragi-Południe;
Olszynka Grochowska - północne tereny dzielnicy na której części znajdują się niemal wyłącznie zakłady produkcyjne i techniczne;
Kępa Gocławska - teren nadwiślański między Gocławiem, a Saską Kępą;
Kozia Górka - tereny niemal wyłącznie zajmowane przez warsztaty kolejowe PKP;
Osiedle Młodych - niskoblokowe osiedle spółdzielcze położone na terenie Grochowa;
Osiedle Ostrobramska - wysokoblokowe osiedle znajdujące się w centralnej części Gocławka.

Obiekty użyteczności publicznej[]

LO Jasinskiego — LXXII Liceum Ogólnokształcące im. gen. Jakuba Jasińskiego

Szkoły średnie i wyższe[]

IV Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza
XIX Liceum Ogólnokształcące im. Powstańców Warszawy
XXIII Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie
XXXI Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Żółkiewskiego
XXXV Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Prusa
XLVII Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Wyspiańskiego
LXXII Liceum Ogólnokształcące im. gen. Jakuba Jasińskiego
LXXXVII Liceum Ogólnokształcące im. Leopolda Okulickiego
XCVI Liceum Ogólnokształcące im. Agnieszki Osieckiej
XCVII Liceum Ogólnokształcące im. Olimpijczyków Polskich
XCIX Liceum Ogólnokształcące z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Zbigniewa Herberta
COSINUS II - Zaoczne Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych
CXI Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Kisielewskiego
Liceum Ogólnokształcące nr 70
XII Liceum Profilowane
XII Liceum Profilowane
XXVII Liceum Profilowane
XXX Liceum Profilowane
XXXVI Liceum Profilowane
XXXVII Liceum Profilowane
XLII Liceum Profilowane
Technikum Gastronomiczno-Hotelarskie nr 2
Technikum Ekonomiczne nr 2
Technikum Chemiczne nr 3 im. prof. Józefa Zawadzkiego
Technikum nr 12
Technikum Łączności im. prof. dr. Janusza Groszkowskiego
Technikum Spożywczo-Gastronomiczne
Prywatne Technikum Hotelarsko-Gastronomiczne
Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej
Wyższa Szkoła Hotelarstwa, Gastronomii i Turystyki
Wyższa Szkoła Nauk Społecznych im. ks. J. Majki
Prawosławne Seminarium Duchowne

Centra handlowe i bazary[]

Centrum Handlowe King Cross (ul. Jubilerska)
Centrum Handlowe Promenada (ul. Ostrobramska)
Galeria Saska Kępa (pl. Przymierza)
Dom Handlowy WSS Społem "Universam" (ul. Grochowska)
Dom Handlowy "Kamionek" (ul. Kinowa)
Bazar i Centrum Handlowe Szembeka (ul. Zamieniecka)
Bazar "Pod Uniwersamem" (ul. Męcińska)
Bazar "Pętla" (ul. Umińskiego)
Bazar "Rogatka" (ul. Grochowska)
Bazar "Afrykańska" (ul. Afrykańska)
Jarmark Europa - błonia dawnego Stadionu Dziesięciolecia (obecnie w okolicach ul. Zamoyskiego)

Sanktuarium Ostrobramska — Parafia Narodzenia Pańskiego

Parafie rzymskokatolickie[]

Parafia Bożego Ciała , proboszcz: ks. prałat Zygmunt Podstawka;
Parafia Najczystszego Serca Maryi Panny, proboszcz: ks. prałat Krzysztof Ukleja;
Parafia Matki Bożej Królowej Polskich Męczenników, proboszcz: ks. prałat Krzysztof Jackowski;
Parafia św. Wincentego Pallottiego, proboszcz: ks. Jacek Smyk;
Parafia Nawrócenia św. Pawła Apostoła, proboszcz: ks. Adam Szkop;
Parafia Narodzenia Pańskiego, proboszcz: ks. prałat Zbigniew Majcher;
Parafia św. Patryka, proboszcz: ks. prałat Wojciech Ździebłowski;
Parafia św. Jana i Pawła, proboszcz: ks. Zygmunt Uczciwek;
Parafia Miłosierdzia Bożego, proboszcz: ks. Jerzy Banak;
Parafia Matki Bożej Nieustającej Pomocy, proboszcz: ks. prałat Stanisław Rawski;
Parafia św. ojca Pio, proboszcz: ks. Andrzej Kuflikowski.

Kościoły mniejszości wyznaniowych[]

Kaplica Wprowadzenia do Świątyni Przenajświętszej Bogurodzicy Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego;
Kościół Ewangelicznych Chrześcijan "Arka".

Parki i tereny zielone[]

Park Skaryszewski im. Ignacego Jana Paderewskiego oraz Kamionkowskie Błonia Elekcyjne
Park Jana Szypowskiego "Leśnika"
Park Józefa Polińskiego
Park Obwodu Praga AK
Park Znicza
Rezerwat krajobrazowy Olszynka Grochowska

Obiekty sportowe[]

Stadion Narodowy widziany z PKiN — Stadion Narodowy widziany z Pałacu Kultury i Nauki

dawny Stadion Dziesięciolecia, a aktualnie Stadion Narodowy
stadionKS Drukarz
stadion RKS Orzeł
Basen Wodnik
Basen WOW "Wisła"
Hala Sportowa Siennicka
Hala Sportowa Saska

Inne[]

Centralna Biblioteka Wojskowa
Dzielnicowe Centrum Promocji Kultury
Teatr Powszechny im. Zygmunta Hübnera
Zakłady Wedla

Komunikacja[]

Głównymi ciągami komunikacyjnymi Pragi-Południe są ulice Grochowska, Ostrobramska, al. Waszyngtona i Trasa Łazienkowska. Na terenie dzielnicy znajdują się stacje PKP: Stadion, Wschodnia i Olszynka Grochowska, kursuje też SKM. Na Pragę-Południe dojechać licznymi tramwajami i autobusami.