Stara Pomarańczarnia

Stara Pomarańczarnia

nr w rej.

2/6

Stara Pomarańczarnia (lub Stara Oranżeria) – klasycystyczny budynek położony w Łazienkach Królewskich, w północno-zachodniej części parku. Wewnątrz znajduje się Galeria Rzeźby Polskiej oraz Teatr Stanisławowski, unikalny w skali Europy drewniany teatr dworski.

Historia

Stara Pomarańczarnia

Stara Pomarańczarnia

Budynek powstał w latach 1784-1788 według projektu Dominika Merliniego na planie prostokątnej podkowy, z charakterystyczną, oszkloną elewacją, za którą zimą przechowywano egzotyczne drzewa. W zachodnim skrzydle budynku znalazły się mieszkania dla pracowników parku, natomiast we wschodnim znalazł się Teatr Stanisławowski, gdzie od 1791 roku działał Teatr Narodowy. Budynek Starej Pomarańczarni przetrwał niezniszczony II wojnę światową, od 1962 roku otwarty był dla zwiedzających. W latach 2011-2016 w Starej Pomarańczarni przeprowadzono szeroko zakrojone prace renowacyjne i konserwacyjne, które objęły wnętrza i elewacje, konserwacji poddano grupę około stu rzeźb z XVIII wieku, w trakcie prac odkryto również malowidła ścienne autorstwa Jana Chrystiana Kamsetzera i na nowo zaaranżowano wystawę rzeźby polskiej z XIX wieku. W planach jest także udostępnienie do zwiedzania Teatru Stanisławowskiego.

Przed budynkiem Starej Pomarańczarni znajduje się szereg grup rzeźbiarskich, m.in. przedstawiających Bug i Wisłę, rzymskich cesarzy oraz Apollo i Wenus. Pomiędzy nimi w latach 1952-1965 stał także odtworzony pomnik Józefa Poniatowskiego, który potem ustawiono na Krakowskim Przedmieściu. Na tyłach budynku znajduje się także pomnik psa-wyżła, który stoi w miejscu cmentarza dla psów służących w Łazienkach Królewskich, a po zachodniej stronie znajduje się kamienna kopia rzeźby Faun na Delfinie.

Teatr Stanisławowski

Wewnątrz Starej Pomarańczarni zachował się unikalny w skali Europy teatr dworski, w całości wykonany z drewna. Całe założenie ma układ amfiteatralny, ponad widownią na 200 osób znajdują się iluzjonistyczne loże wypełnione dworską publicznością, która bardziej niż przedstawieniem zainteresowana jest samą sobą. Strop zdobi plafon z wizerunkiem Apolla o twarzy Stanisława Augusta Poniatowskiego oraz wizerunkami czterech wybitnych pisarzy: Moliera, Sofoklesa, Szekspira i Racine'a. Dekoracje malarskie zostały wykonane przez Jana Bogumiła Plerscha i Antoniego Gerżabka, a dekoracje rzeźbiarskie przez Andrzeja Le Bruna. Król był jednak niezadowolony z pojemności teatru, wobec czego zlecił wybudowanie Teatru na Wyspie.

Zobacz też

• Nowa Pomarańczarnia
• Pomarańczarnia Nieborowska
• Pomarańczarnia Gotycka

Linki zewnętrzne

• Stara Pomarańczarnia na stronie Muzeum Łazienki Królewskie