Ulica Bednarska

Ten artykuł dotyczy ulicy. Zobacz też: Ulica Bednarska – książka Jarosława Zielińskiego.

nr w rej.

5

Ulica Bednarska (dawniej Do Wisły, Rzeźnicza, Gnojowa) – ulica położona na Powiślu i w Śródmieściu Północnym w dzielnicy Śródmieście, która biegnie od Wybrzeża Kościuszkowskiego do Krakowskiego Przedmieścia.

Historia[]

Bednarska (2) — Ulica Bednarska
(rejon ul. Krakowskie Przedmieście)

Ulica powstała w wąwozie dawnego strumienia zwanego Jordanem, spływającego w dół skarpy warszawskiej do Wisły, w XV i w XVI wieku znana była pod nazwami Do Wisły, Od Wisły bądź Poprzeczna do Wisły. Ulica biegła wówczas od Krakowskiego Przedmieścia, przecinając jednak obecny skwer Hoovera – w tym rejonie znajdowały się liczne jatki rzeźnicze, wobec czego odcinek między dwoma jezdniami Krakowskiego Przedmieścia nosił nazwę Rzeźnicza – niżej zaś biegła Gnojowa (taką nazwę nosiła też dawniej ul. Celna), gdyż była to główna droga wywozu nieczystości nad Wisłę, a sama ulica również nie grzeszyła czystością. Wzdłuż ulicy znajdowały się głównie drewniane dworki i domki, otoczone przez liczne stajnie i wozownie.

W 1770 roku dla ulicy zatwierdzono oficjalną nazwę Bednarska, która była już używana przynajmniej od kilkudziesięciu lat, a która wzięła się najpewniej od licznie zamieszkujących w okolicy bednarzy. Jej dolny odcinek był często zalewany przez Wisłę, ale wraz z jej odsuwaniem się od skarpy ulica ulegała stopniowemu wydłużeniu – w XVIII wieku ulica została wybrukowana, a w jej dolnym biegu powstały tzw. Łazienki Jezierskiego (nr 3/5), które z czasem zyskały złą sławę. Stała się również jedną z ważniejszych dróg w mieście, gdyż w latach 1775-1794, po specjalnie wybudowanej grobli, prowadziła do budowanego corocznie u jej wylotu drewnianego mostu pontonowego, zwanego Mostem Ponińskiego. Później, już w XIX wieku, u jej wylotu rozkładane były także mosty łyżwowe.

Pod koniec XVIII wieku wzdłuż ulicy dominowała zabudowa drewniana, pierwsze murowane kamieniczki powstały po 1792 roku. Znaczną koniunkturę budowlaną przyniosły lata 1818-1830, kiedy to powstało sześć nowych kamienic, autorstwa m.in. Antonio Corazziego, zaś po 1831 roku powstało kolejnych siedem oraz gmach Łazienek Majewskiej (nr 2/4), przy Bednarskiej ulokowało się również kilka hoteli. Tereny inwestycyjne zaczęły się wyczerpywać, wobec czego do końca XIX wieku wzniesiono jedynie sześć nowych kamienic, działała tutaj również odlewnia czcionek (nr 20) Samuela Orgelbranda. W międzyczasie, około 1865 roku, zlikwidowano odcinek ulicy między dwoma odnogami Krakowskiego Przedmieścia, a w tym miejscu urządzono skwer, sama ulica zamieniła się też w zaciszny zaułek – ruch znacznie zmalał po otwarciu w pobliżu Mostu Kierbedzia. Około 1878 roku na wysokości ul. Bednarskiej swoją pierwszą barkę przybiło Warszawskie Towarzystwo Wioślarskie. Od tego czasu aż do okresu międzywojennego niewiele się przy ulicy zmieniło, w kamienicy nr 7 znajdowała się też siedziba komisariatu policji I Krakowskie Przedmieście, do którego ulica należała w całości. Układ ulicy nie różnił się od dzisiejszego, jedynie na wysokości budynku nr 3/5 na południe odchodziła ulica Kasztelanka.

Podczas powstania warszawskiego zabudowa nie uległa dużym zniszczeniom, zburzone zostały jedynie trzy kamienice, a część pozostałych została spalona. Pierwsze powojenne plany zakładały pełną odbudowę ulicy, jednak po 1949 roku rozebrano część wypalonych kamienic, a rewaloryzację przeprowadzono częściowo – wiele kamienic zostało odbudowanych w stylu nawiązującym do zabytkowego (w ramach osiedla Mariensztat), nie będąc jednak rekonstrukcją wcześniej stojących tu budynków, powstało też kilka nowych budynków o historyzującym wyglądzie – taki układ i wygląd ul. Bednarskiej zachował się po dziś dzień. Ulica doczekała się własnej monografii pt. Ulica Bednarska, wydanej w 1997 roku, jej autorem jest Jarosław Zieliński.

Ulica rozpoczyna swój bieg na wysokości ul. Wybrzeże Kościuszkowskie, z którą się bezpośrednio nie łączy (ślepa uliczka), po czym biegnie na zachód, i krzyżując się kolejno z ulicami Dobrą, Furmańską i Sowią dobiega do ul. Krakowskie Przedmieście. Ulica wyłożona jest na całej długości kostką brukową, jest jednokierunkowa na odcinkach Furmańska – Dobra oraz Furmańska – Krakowskie Przedmieście, na tym ostatnim jest też częściowo niedostępna dla ruchu. Jej założenie urbanistyczne wpisane jest do rejestru zabytków.

Otoczenie[]

Przy ul. Bednarskiej znajdują się obecnie następujące obiekty:

Skwer Radiowej Rodziny Matysiaków
ul. Bednarska 2/4 – Gmach Łazienek Majewskiej, obecnie Zespół Społecznych Szkół Ogólnokształcących Bednarska
ul. Bednarska 7 – Kamienica Józefa Neugebauera
ul. Bednarska 8 – Kamienica Lutostańskich
ul. Bednarska 9 – "Waweliowiec"
ul. Bednarska 10 – Kamienica Lipińskich
ul. Bednarska 11 – Budynek Szkoły Muzycznej, w nim Zespół Państwowych Szkół Muzycznych im. Fryderyka Chopina
ul. Bednarska 14 – Kamienica Lipińskich
ul. Bednarska 21 – Kamienica Wincentego Bednarskiego
ul. Bednarska 23 – Kamienica Karmelitów Bosych
ul. Bednarska 24 – Kamienica Jana Łaszkiewicza
ul. Bednarska 25 – Kamienica Walusińskich
ul. Bednarska 26 – Kamienica Wernera
ul. Bednarska 28 – Kamienica Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności, w niej klubokawiarnia Retrospekcja