Widok ogólny świątyni
|
| nr w rej. |
| 802 A |
Bazylika katedralna św. Michała Archanioła i św. Floriana, zwana potocznie kościołem św. Floriana, to kościół parafialny o randze bazyliki mniejszej i funkcji katedry diecezji warszawsko-praskiej położony przy ul. Floriańskiej 3 na Starej Pradze w dzielnicy Praga Północ, będący siedzibą parafii św. Michała Archanioła i św. Floriana. Bazylika powstała w latach 1888-1901 wg projektu Józefa Piusa Dziekońskiego. Frontem kościół zwrócony jest do al. "Solidarności" i placu Weteranów 1863 roku.
Historia[]
Katedra widziana od strony ul. Sierakowskiego
Widok na fasadę świątyni
Budowa tej świątyni na Pradze związana była z dwoma ówczesnymi założeniami - nowy kościół miał po pierwsze odciążyć przepełniony wówczas kościół Matki Boskiej Loretańskiej na ul. Ratuszowej i jednocześnie służyć jako katolicka przeciwwaga dla cerkwi Świętej Równej Apostołom Marii Magdaleny przy ul. Aleksandrowskiej, później Zygmuntowskiej (dziś jest to fragment al. "Solidarności"). Z inicjatywy proboszcza praskiego ks. Ignacego Dudrewicza w 1884 roku zawiązano komitet budowy, który 6 marca 1886 roku uzyskał pozwolenie i lokalizację w rejonie ulic ul. Aleksandrowskiej (dziś al. "Solidarności"), Namiestnikowskiej oraz Konstantynowskiej - jedyny wówczas pusty plac będący pozostałością napoleońskich umocnień z 1808 roku. 6 kwietnia 1887 roku rozstrzygnięto konkurs na projekt świątyni - wygrał go Józef Pius Dziekoński. Kolejne nagrody zdobyli Władysław Marconi oraz Ignacy Jórski.
4 maja 1888 roku przystąpiono do prac budowlanych, a 13 czerwca 1888 roku wmurowano kamień węgielny pod świątynię, poświęcony przez abpa warszawskiego Wincentego Chruściela-Popiela. 15 grudnia 1894 roku konsekrowano kaplicę przedpogrzebową pw. św. Józefa, dokonał tego bp Kazimierz Ruszkiewicz. W listopadzie 1898 roku zawieszono dwa dzwony nazwane św. Jan oraz św. Florian, później zawisły jeszcze dzwony św. Wojciech oraz św. Stanisław. W 1899 roku trwały jeszcze tylko prace wykończeniowe wnętrz, prowadzone m.in. pod okiem Zygmunta Strzałeckiego. W 1900 roku na jednej z wież zawisł dzwon, miały pojawić się też grające dzwony, czyli karylion, tego pomysłu jednak ostatecznie nie zrealizowano. Ostatnie prace zakończono w 1901 roku. Neogotycki styl budowli był wtedy wyrazem poszukiwań polskiego stylu narodowego, jako forma nawiązania do gotyku mazowieckiego. Łączny koszt budowy wyniósł 300 tysięcy rubli, a pieniądze zgromadzono w zbiórkach publicznych w całym kraju oraz z prywatnych darowizn.
Świątynię konsekrowano 29 września 1901 roku, jej wysokie, 75-metrowe, ażurowe wówczas wieże dominowały wówczas nad krajobrazem Pragi. Kościół był wyjątkowo przestronny, mógł pomieścić nawet 8 tysięcy osób. Podmuch, który powstał w wyniku wybuchu składnicy amunicji na Cytadeli 13 października 1923 roku, naruszył konstrukcję wież. Ze względu na groźbę zawalenia zostały one obniżone w 1932 roku.
W 1939 roku świątynia została uszkodzona, to jednak szybko naprawiono. Kościół nie przetrwał jednak II wojny światowej, gdyż jeszcze podczas powstania warszawskiego został wysadzony przez Niemców, zagładę przetrwała jedynie część transeptu z dwiema figurami przedstawiającymi patronów kościoła - św. Michała Archanioła oraz św. Floriana oraz fragment prezbiterium z obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej. Zniszczeniu uległo całe wyposażenie, w tym choćby polichromie mauretańskie na stropie wykonane przez braci Strzałeckich.
Do odbudowy kościoła po wojnie przystąpiono w 1947 roku z inicjatywy ks. prałata Feliksa de Ville oraz ks. prałata Stanisława Wierzejskiego, projektem odbudowy zajął się Stanisław Marzyński, a konstrukcję żelbetową świątyni opracowali Mieczysław Rechnio i Edward Zdziarski. W latach 50. odtworzono korpus świątyni, w 1964 rozpoczęto odbudowywać fasadę, a w 1968 roku wieże. Prace rekonstrukcyjne trwały do 1972 roku. 25 marca 1992 roku wydzielono diecezję warszawsko-praską, a kościół uzyskał miano katedry tejże diecezji, natomiast w marcu 1997 roku otrzymał tytuł bazyliki mniejszej. W 2004 roku do kościoła trafiły relikwie św. Floriana.
Substancja zabytkowa[]
Bazylikowy, trójnawowy kościół jest w stylu neogotycki z charakterystycznym dla tego stylu, ale rzadkim w Polsce systemem łuków przyporowych podtrzymujących boczne elewacje świątyni. Z przodu górują dwie 75-metrowe wieże z miedzianymi dachami pokryte zieloną patyną, odbudowane ze zniszczeń II wojny światowej. Pomiędzy nimi, nieco z tyłu, umieszczona jest dużo mniejsza sygnaturka, na której pierwotnie znajdował się dwumetrowy krzyż zaprojektowany przez Dziekońskiego. Na surowej, ceglanej fasadzie widnieją mozaika z wizerunkiem Chrystusa, z herbem Pragi oraz herbem bpa Kazimierza Romaniuka - pierwszego biskupa diecezji warszawsko-praskiej.
Wnętrze[]
Wnętrze świątyni
Tablica upamiętniająca Józefa Piusa Dziekońskiego w kruchcie katedry
Wnętrze również jest ceglane, nieotynkowane. Ołtarz główny świątyni wykonany został w Weronie we Włoszech w 1996 roku, natomiast ołtarze w transepcie są neogotyckie, wykonane przez Jerzego Wrzesińskiego, a obrazy na nich namalowane przez Zofię Grabską, synową rektora SGGW Władysława Grabskiego. Znajdujące się obok ołtarze na końcach naw zaprojektował Sławoj Leszek Głódź. W prawej nawie znajduje się także popiersie Ignacego Kłopotowskiego z zabalsamowanym jego sercem.
W transepcie znajdują się także dwie oryginalne (przetrwały II wojnę światową) rzeźby przedstawiające patronów kościoła: św. Michała Archanioła oraz św. Floriana Męczennika, obie wykonane przez Tadeusza Skoniecznego. Obie powstały w 1894 roku dzięki ofiarom dwu mieszkańców Pragi: Michała Podhorskiego (św. Michał) oraz Henryka Pianczyńskiego (św. Florian).
Witraże w kościele, wykonane przez Andrzeja Skalskiego, powstały w latach 1997-2002 z inicjatywy Kazimierza Romaniuka, który zażyczył sobie, aby każdy dekanat w diecezji warszawsko-praskiej przygotował jeden z witraży dla kościoła katedralnego. Na posadzce tuż za wejściem umieszczony jest herb abp. Głódzia. W kruchcie znajduje się natomiast krucyfiks, uważany przez mieszkańców Pragi za cudowny. Dwukrotnie stał się ofiarą szaleńców, m.in. jeden z 1986 roku rzucił się na niego z młotkiem wzywając szatana. Organy, liczące 57 głosów, pochodzą z archikatedry św. Jana Chrzciciela na Starym Mieście. ([1])
Ciekawostki[]
- Hrabina Augustyna Potocka, często podawana jako jedna z fundatorek kościoła, wyłożyła na jego budowę jedynie 10 tysięcy rubli.
- Poświęcony 27 sierpnia 1897 roku o godzinie 7:30 dzwon dla kościoła, ważący blisko tonę, a nazwany św. Jan, został odlany w obecności ks. Ignacego Dudrewicza w pracowni Englisza na ul. Gęsiej z 40 kilogramów srebrnych przedmiotów i monet przekazanych przez ofiarodawców. Odlanie ufundował Jan Kozłowski z Targówka.
- 8 maja 1898 roku we wschodnią wieżę kościoła uderzył piorun, jednak dzięki wcześniejszemu założeniu piorunochronów budowla nie ucierpiała, ucierpieli jedynie dwaj fotografowie przebywający wówczas na wieży.
- Obniżone w 1932 roku wieże kościoła przyczyniły się do popularnego nazywania go praskim Notre Dame, ze względu na podobieństwo do paryskiej świątyni.
- Na potrzeby powojennej odbudowa kościoła utworzono specjalną cegielnię.
- W 1994 roku przed kościołem odsłonięto kamień upamiętniający ofiary rzezi Pragi, a w sierpniu 2005 roku ustawiono pomnik ks. Ignacego Skorupki, wykonany przez Andrzeja Renesa.
.JPG "Kościół św. Floriana (2).JPG (149 KB)")
.JPG "Praga, kościół św. Floriana (widok z dachu, nowy BUW).JPG (195 KB)")
.JPG){kind=link}
