Warszawikia

CZYTAJ WIĘCEJ

Warszawikia
Advertisement
Ujednoznacznienie
Ten artykuł dotyczy placu. Zobacz też: Zespół przystankowy Plac Zbawiciela oraz film Plac Zbawiciela.

Plac Zbawiciela – gwiaździsty plac położony w Śródmieściu, u zbiegu Marszałkowskiej, Mokotowskiej, Nowowiejskiej oraz alei Wyzwolenia. Nazwę, nadaną oficjalnie w 1922 roku, wzięto od pobliskiego kościoła Najświętszego Zbawiciela.

Skanuj0026

Plac Zbawiciela w 1915 roku, widok na ulicę Marszałkowską

Plac Zbawiciela

Plac Zbawiciela przed 1939 rokiem

Północno - wschodnia pierzeja Placu Zbawiciela

Północno-wschodnia pierzeja placu, widok na ulicę Mokotowską

Plac został wytyczony w latach 60. i 70. XVIII wieku w ramach założenia Osi Stanisławowskiej, nie powstały jednak w związku z tym żadne obiekty, otoczenie placu, zwanego początkowo "rondem" lub "rotundą", było całkowicie puste. Dopiero w połowie XIX wieku pojawiło się kilka karczm, w tym jedna zwana Czerwoną Karczmą. Wkrótce doprowadzono tutaj także linię tramwaju konnego.

Zabudowa placu rozpoczęła się na przełomie XIX i XX wieku, wtedy też podjęto decyzję o wybudowaniu w tym miejscu świątyni parafialnej dla Śródmieścia Południowego. W 1910 roku przy placu stanęła ogromna kamienica (adres: Mokotowska 12), jedna z najwyższych wówczas w Warszawie – uzyskała 38 metrów wysokości, wyżej nie dochodziło wtedy ciśnienie wody, dlatego była to górna granica wysokości kamienicy. Obok kościoła planowano w okresie międzywojennym ustawienie pomnika Chrystusa Króla, jednak go nigdy nie zrealizowano.

Pierwsze zniszczenia zabudowy pojawiły się już w 1939 roku (zniszczona została m.in. sygnaturka kościoła Najświętszego Zbawiciela), a potem plac znalazł się w granicach dzielnicy niemieckiej. Mimo to toczyły się tu walki w czasie powstania warszawskiego, szczególnie silne we wrześniu. Zaraz po wojnie najbardziej zniszczone budynki rozebrano, bo musiały ustąpić miejsca budowanemu osiedlu Marszałkowska Dzielnica Mieszkaniowa – w jego ramach zaplanowano biegnącą dookoła placu socrealistyczną kolumnadę, którą zrealizowano częściowo. Na przeszkodzie stanęła zachowane budynki przy Mokotowskiej nr 12 oraz Marszałkowskiej nr 28/30 i nr 41. Zachowano jednak w niezmienionym kształcie kościół Najświętszego Zbawiciela.

W 1968 roku plac przebudowano, zlikwidowano pętlę tramwajową i wybudowano zwykłą krzyżówkę torowisk rozchodzącą się w trzech kierunkach. W 2006 roku powstał film Plac Zbawiciela w reżyserii Joanny Kos-Krauze i Krzysztofa Krauze, którego akcja toczy się w jednym z mieszkań przy placu. Współcześnie plac staje się popularnym miejscem spotkań, w okolicy którego znajduje się wiele różnorodnych lokali gastronomicznych i rozrywkowych.

Dnia 12 kwietnia 2011 roku, podczas prac remontowych związanych w wymianą torowiska na Nowowiejskiej na placu (w miejscu północno-zachodniej łącznicy torowej) odnaleziono pozostałości niemieckiego bunkra „tobruka” z okresu II wojny światowej. Wiadomo, że bunkier znajdował się na placu w 1945 roku, potem jednak jego los był nieznany – okazało się, że znalazł się pod ziemią. Roboty torowe częściowo wstrzymano, początkowo planowano, że bunkier zostanie usunięty oraz przekazany do Cytadeli, do Muzeum Wojska Polskiego.[1] Ostatecznie jednak po konsultacjach i analizach zapadła decyzja, że bunkier zostanie zasypany, a nowe torowisko usytuowano bezpośrednio na nim[2]. W czerwcu 2012 roku na placu stanęła instalacja "Tęcza", która stała się przedmiotem gorącej dyskusji oraz obiektem wielokrotnych wandalizmów. Została zdemontowana w nocy z 26 na 27 sierpnia 2015 roku[3]

Przy placu znajduje się Kościół Najświętszego Zbawiciela (nr 1), a także kamienica Jasieńczyka-Jabłońskiego (Mokotowska 12) oraz kamienica Domańskich (Marszałkowska 41). Przy placu znajduje się również wiele barów, restauracji i innych lokali kulturalnych.

Galeria[]

Przypisy

Linki zewnętrzne[]

Advertisement