Pałac Kazimierzowski

nr w rej.

243/1

Pałac Kazimierzowski – klasycystyczny pałac położony na terenie kampusu głównego Uniwersytetu Warszawskiego przy Krakowskim Przedmieściu 26/28. Dziś mieści się w nim siedziba rektora uczelni oraz Muzeum Historii Uniwersytetu.

Historia[]

Szkoła Rycerska — Pałac Kazimierzowski w XVIII wieku

Pałac Kazimierzowski (makieta) — Makieta "Villa Regia" z czasów Jana Kazimierza

Pałac Kazimierzowski (widok od Browarna) — Pałac Kazimierzowski widziany z ul. Browarnej

Pałac Kazimierzowski ma swoje początki w latach 20. XVII wieku, kiedy to na dobrach królewskich powstał dworek dla żony króla Zygmunta III Wazy, Konstancji. W jego miejscu w latach 1637-1641 powstała willa podmiejska Villa Regia, zaprojektowana przez włoskiego architekta Giovanniego Trevano dla króla Władysława IV Wazy. Potem budynek stał się własnością Jana Kazimierza, który po zniszczeniach potopu szwedzkiego odbudował go do około 1660 roku według projektu Tytusa Boratiniego lub Izydora Affaity. Obok powstała także galeria ogrodowa zaprojektowana przez Giovanniego Battistę Gisleniego. Pałac stał się wkrótce ulubioną siedzibą króla Jana Kazimierza, dzięki czemu zyskał używaną do dzisiaj nazwę Pałac Kazimierzowski. Tutaj 10 maja 1667 roku zmarła Ludwika Maria Gonzaga, po czym król Jan Kazimierz abdykował i pozostawił pałac bez opieki.

Potem w pałacu mieszkali kolejni królowie, między innymi Jan III Sobieski. W 1695 roku budynek został zniszczony przez pożar, a rzeźby z otaczającego go ogrodu zrabowano podczas wojny północnej. Kolejnym właścicielem pałacu i terenów stał się August Mocny, który za swojego panowania w 1724 roku zlecił wybudowanie przed zgliszczami pałacu ośmiu poprzecznie ustawionych budynków dla koszar oraz bramy wjazdowej przy ul. Krakowskie Przedmieście. W 1735 roku kolejnym właścicielem został Aleksander Sułkowski, który odbudował rezydencję w latach 1737-1739 według projektu Jana Zygmunta Deybla i Joachima Daniela Jaucha w stylu barokowym. Jednocześnie umieścił tu m.in. cegielnię, browar oraz fabrykę pieców.

W 1765 lub 1766 roku pałac nabył król Stanisław August Poniatowski, by ulokować w tych zabudowaniach Szkołę Rycerską. Na tę potrzebę pałac przebudował Dominik Merlini. Szkoła została zlikwidowana po upadku powstania kościuszkowskiego w 1794 roku. W 1814 roku pożar zniszczył saskie pawilony, a nowe wybudowano w 1816 roku według projektu Jakuba Kubickiego. Także w 1816 roku budynek stał się siedzibą Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego, a obok w latach 1817-1831 mieściło się Liceum Warszawskie. W 1822 roku wybudowano dwa nowe pawilony według projektu Michała Kado, a w 1824 pałac został gruntownie przebudowany w stylu klasycystycznym, zapewne według projektu Hilarego Szpilowskiego i Wacława Ritschla. Uniwersytet Warszawski skasowano po 1831 roku, otoczenie przebudowano w latach 1840-1841 na potrzeby gimnazjum realnego, a potem Szkoły Głównej Warszawskiej, która działała tutaj w latach 1862-1869. Po jej likwidacji reaktywowano w 1870 roku Uniwersytet Warszawski. W latach 1891-1894 na dziedzińcu pałacu, pomiędzy bramą od strony Krakowskiego Przedmieścia a korpusem pałacu, powstał gmach biblioteki projektu Antoniego Jabłońskiego-Jasieńczyka i Stefana Szyllera, a w 1910 wzniesiona została nowa brama wjazdowa.

Budynek został uszkodzony podczas II wojny światowej, zarówno w 1939 kiedy był szpitalem wojskowym, jak i w 1944 roku. Jego zniszczenia oszacowano na 50%. Pałac został odbudowany w latach 1945-1954 według projektu Piotra Biegańskiego, a otoczenie odbudowano do 1960 roku. Wnętrze zrekonstruowano w luźnym nawiązaniu do baroku i klasycyzmu. W 2006 roku pałac został odnowiony. Współcześnie pałac jest klasycystyczny, jednak od strony skarpy wiślanej zachowano elewację barokową – taką kompozycję stworzono podczas przebudowy Szpilowskiego z 1824 roku. Tam też znajduje się armata z 1920 roku upamiętniająca udział studentów w wojnach o niepodległość w latach 1918-1920, ustawiona 15 sierpnia 1990 roku. Przejście na tył prowadzi przez furtkę w zabytkowej kracie grodzącej, przeniesionej w to miejsce z Pałacu Prymasowskiego.

Warszawikia

Pałac Kazimierzowski

Historia[]

Galeria[]

Linki zewnętrzne[]

Fan Feed