Warszawikia

CZYTAJ WIĘCEJ

Warszawikia
Advertisement
Ujednoznacznienie
Ten artykuł dotyczy mostu. Zobacz też: Zespół przystankowy Most Poniatowskiego.
Most Poniatowskiego

Most Poniatowskiego

Zabytek
nr w rej.
748
Most Poniatowskiego 2

Most Poniatowskiego

Most Józefa Poniatowskiego (dawniej Most Mikołajewski albo Trzeci Most) – most na Wiśle położony w ciągu Aleje Jerozolimskiealeja Poniatowskiego, spinający Śródmieście i Pragę Południe.

Most posadowiony jest na ośmiu przęsłach stalowych, wspartych na kamiennych filarach, ma długość 506 metrów, a prowadzący do niego wiadukt Alej Jerozolimskich liczy sobie 701 metrów.

Historia

MPo

Most Poniatowskiego z promu

Skanuj0024

Most Poniatowskiego w 1916 roku

Zawalone przeslo mostu poniatowskiego 2

Fragmenty zniszczonego w 1944 roku mostu na praskim brzegu

20110924 104

Fragmenty zniszczonego w 1944 roku mostu na praskim brzegu

Wjazd na Most Poniatowskiego od strony Alei Jerozolimskich

Wjazd na most od strony Alej Jerozolimskich

Pomysł budowy kolejnego mostu w Warszawie w celu odciążenia Mostu Kierbedzia pojawił się już w latach 70. XIX wieku, jednak dopiero w 1900 roku Ministerstwo Spraw Wewnętrznych zleciło przygotowanie projektu mostu. Pierwsze projekty opracował Mieczysław Marszewski w 1903 roku, jednak żaden nie spotkał się z aprobatą, dopiero jego trzeci projekt z 1904 roku uzyskał akceptację specjalnego Komitetu Budowy Trzeciego Mostu i został przekazany do realizacji.

Prace budowlane rozpoczęto w 1904 roku według projektu generalnego autorstwa Mieczysława Marszewskiego, z udziałem Bronisława Plebińskiego (dział inżynierski), Stefana Szyllera (wieżyczki i pawilony) oraz Zygmunta Otto (herby i ławki), a prace nadzorował Kazimierz Grabowski. Natomiast w 1907 roku rozpoczęto prace nad budową wiaduktu według projektu Stefana Szyllera, Apoloniusza Nieniewskiego, Ludwika Kirste oraz Feliksa Michalskiego.

Prace przeciągały się, a podczas budowy odkryto liczne nieprawidłowości finansowe. Sam most był gotowy w 1911 roku i oddano go prowizorycznie do ruchu w 1912 roku, natomiast wiadukt wybudowano w 1913 roku. Powstał także ślimak drogowy pomiędzy mostem i wiaduktem a Wybrzeżem Kościuszkowskim. Przeprawę oficjalnie otwarto 4 stycznia 1914[1] roku, oficjalnie most uzyskał nazwę Most Mikołajewski, jednak potocznie, w związku z obchodzoną w 1913 roku setną rocznicą śmierci księcia Józefa Poniatowskiego, przeprawa zaczęła być nazywana Mostem Poniatowskiego.

Kiedy wybuchła I wojna światowa, wycofujący się Rosjanie wysadzili most 5 sierpnia 1915 roku – w powietrze wyleciały dwa filary podtrzymujące most, a zawaliły się cztery przęsła. Most prowizorycznie odbudowano w 1916 roku poprzez wstawienie drewnianych przęseł wzmocnionych żelaznymi wiązaniami, jednak spłonęły one w sierpniu 1917 roku, po mniej niż roku użytkowania. Most odbudowano w latach 19201927 pod okiem Bronisława Plebińskiego, wybudowano także linię tramwajową przez most. W międzyczasie, 12 maja 1926 roku na moście doszło do spotkania Józefa Piłsudskiego i Stanisława Wojciechowskiego, czym zapoczątkowany został zamach majowy.

Podczas okupacji most był obsadzony przez Niemców, ponieważ był ważnym elementem na strategicznej linii wschód-zachód. Na początku powstania warszawskiego, 1 sierpnia, powstańcy przystąpiło do ataku na most, jednak przygniatająca przewaga wroga zmusiła ich do odstąpienia od tego zamiaru. W związku ze zbliżaniem się Rosjan w kierunku Pragi Niemcy wysadzili most 13 września 1944 roku, w powietrze wyleciały cztery przęsła mostu i jedno przęsło wiaduktu.

Odbudowy mostu podjęto się już w 1945 roku, a oficjalnie oddano go do użytku 22 lipca 1946 roku – całość prac trwała zaledwie 11 miesięcy. Pracami kierował Stanisław Hempel, on też zaprojektował konstrukcję odbudowanej przeprawy, nie odtworzono jednak wszystkich detali. W latach 50. XX wieku rozebrano wieżyczki od strony praskiej, a w 1962 roku północny pawilon wjazdowy na wiadukt od strony Śródmieścia. W latach 19631966 most poszerzono i wyremontowano (kosztem niektórych detali), wydzielono też torowisko, w latach 70. XX wieku wybudowano także nowe ślimaki łączące most z Wisłostradą.

Ostatni duży remont przeprowadzono w latach 19851990, wówczas wybudowano drugą estakadę łączącą most z Wałem Miedzeszyńskim i podniesiono torowisko. W 2004 roku wyremontowano wieżyczki na moście i wiadukcie oraz kamienne ławki na moście, od nowa zbudowano cztery wieżyczki oraz cztery pierwsze pawilony mostu. Tory tramwajowe ponownie przebudowano i wyciszono w 2007 roku, natomiast w 2012 roku przeprowadzono prace kosmetyczne, polegające na czyszczeniu balustrad, latarni oraz wieżyczek i pawilonów mostowych. Niewyremontowana pozostała tylko jedna wieżyczka, która okazała się być w fatalnym stanie – po wymianie korespondencji między Zarządem Dróg Miejskich a Stołecznym Konserwatorem Zabytków została ona odremontowana i odbudowana w drugiej połowie 2013 roku.

Ruch samochodowy

Most Poniatowskiego wieżyczki

Wieżyczki na moście

Na Moście Poniatowskiego znajdują się cztery pasy ruchu, po dwa w każda stronę. W 2014 roku most był szóstą najbardziej zatłoczoną przeprawą w Warszawie, obsługując 10% całego ruchu mostowego, co było wyższym wynikiem niż w latach poprzednich, mimo to most spadł o jedną pozycję. W 2013 roku most był czwartym najruchliwszym mostem, uzyskując 9% udziału w ruchu, awansując o jedną pozycję względem roku poprzedniego, gdyż w 2012 roku most był piątym najruchliwszych mostem, średnio pokonywało go 49 673 samochodów na dobę. W 2011 roku mostem poruszało się 52 616 samochodów (10% udziału), a liczba pojazdów systematycznie spada – w 2009 roku było to około 60 tysięcy aut (5. miejsce, 11% całego ruchu mostowego), a w latach wcześniejszych: 66 tysięcy (2000), 54 tysiące (2003) i 61 tysięcy (2006), a udział procentowy wahał się między 10 a 12%.

Ciekawostki

20110924 73

Fragmenty zniszczonego w 1944 roku mostu na praskim brzegu

  • Przy niskim stanie wody w Wiśle przy praskim brzegu, tuż pod samym mostem, przez wiele lat możliwe było dojrzenie zawalonych podczas II wojny światowej fragmentów przeprawy – metalowe elementy przęseł, nawierzchnie ulic, chodniki oraz fragmenty torów tramwajowych. W ostatnich latach miały miejsce prace nad wydobyciem tych pozostałości – zostały one zakonserwowane i następnie wystawione na widok publiczny na terenie Instytutu Badawczego Dróg i Mostów przy ul. Instytutowej 1, choć w przyszłości mogą znaleźć się w sąsiedztwie Centrum Nauki Kopernik.
  • Na filarze mostu od strony al. 3 Maja i Wybrzeża Kościuszkowskiego umieszczona jest tablica pamiątkowa z napisem: Tu [w] 1944 roku, w okresie powstania hitlerowcy rozstrzeliwali patriotów polskich / w tym 15 żołnierzy z plutonów 1138 – 1139 kompanii 3. zgrupowania „Konrad” Armii Krajowej.
  • Na praskim przyczółku mostu, po stronie południowej, znajduje się kamień upamiętniający walki o wyzwolenie Warszawy w latach 19441945, opatrzony napisem: Bohaterom 10-ego pułku piechoty 4-tej dywizji im. J. Kilińskiego poległym w walce nad Wisłą o wyzwolenie Warszawy / 16 września 1944 – 15 stycznia 1945
  • Pierwotnie wieżyczki wjazdowe na most od strony Śródmieścia ozdabiały dwie tablice pamiątkowe z informacji o dacie budowy mostu i wiaduktu oraz inicjatorach jego międzywojennej odbudowy, w 2006 roku odremontowano je i umieszczono na filarach od strony ul. Kruczkowskiego. Obecnie znajdują się tam cztery tego typu tablice, upamiętniające budowę mostu, jego odbudowę w latach 20. XX wieku oraz renowację w latach 80. XX wieku.
  • Przy Moście Poniatowskiego jeden z przystanków ma Warszawski Tramwaj Wodny.

Galeria

Przypisy

  1. M. Czapski, A. Niemirko, J. Rymsza: "Warszawskie przeprawy mostowe przez Wisłę w ujęciu historycznym", str. 85, Fundacja Rozwoju Nauki im. Wasiutyńskich, Warszawa 2012

Linki zewnętrzne


Advertisement