Kanał Obwodowy

Przebieg Kanału Obwodowego według planu T. Tillingera z 1926 roku

Kanał Obwodowy – projektowany dawniej kanał wodny o długości około 20 kilometrów, o przebiegu z Gocławia, gdzie łączyłby się z Wisłą, do Portu Żerańskiego w północnej części prawobrzeżnej Warszawy.

Koncepcja budowy kanału powstała na początku XX wieku i zakładała, że będzie on dostosowany do potrzeb żeglugi, a także spełniał funkcje kanału ulgi. Miał on otoczyć całą ówczesną Pragę i przyspieszyć rozwój terenów bardziej oddalonych od centrum miasta. Jak wskazywał jeden z pomysłodawców kanał wraz z portem miał zapewniać dogodne warunki do rozbudowy zakładów przemy­słowych, chcących mieć dogodny i bezpieczny kon­takt z drogą wodną o poziomie stałym.

W 1919 roku, tuż po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, rozpoczęto budowę kanału. Jego przebieg określano w Czasopiśmie Technicznym z 1919 roku (nr 21) następująco:

Kanał obwodowy odgałęziający się pod miejscowością Las od Wisły łączy się z kanałem Wisła-Narew w jego 4-tym km długości. Na długości 3,5 km prze­chodzi przez obszar miasta (przez Grochów II), przecina kolej brzeską, terespolską, petersburską i kolejkę wawerską. Dalej biegnie przez folwark Lewicpol i przeci­nając kanał Brudnowski łączy się z kanałem Wisła-Narew.

Pracę przy niej znalazło wielu bezrobotnych, których po II wojnie światowej było niemało. W latach 1919-1920 wykonano około 1 mln m³ robót ziemnych i wykupiono 286 ha terenów, po czym, wskutek braku kredytów, roboty przerwano.

Kanał Obwodowy po skorygowaniu projektu w 1921 roku miał mieć zwierciadło wody o szerokości 34 metrów, a na niektórych odcinkach nawet 54 metrów. Trasa kanału przebiegać miała w pobliżu niektórych obiektów Twierdzy Warszawa, więc kanał miałby również znaczenie strategiczne. Projektu ostatecznie nie zrealizowano.