Ściana Wschodnia: Domy Towarowe Centrum
Ściana Wschodnia: Domy Towarowe Centrum
Ściana Wschodnia: Punktowiec na Świętokrzyskiej
Ściana Wschodnia - zespół 23 budynków mieszkalnych i handlowo-usługowych, tworzący wschodnią pierzeję ulicy Marszałkowskiej od ronda Dmowskiego do skrzyżowania ze Świętokrzyską. Trzy spośród tych budynków należą do najwyższych w Warszawie – są to punktowce przy Zgodzie 13 (87 metrów), Świętokrzyskiej 35 (85 metrów) i Chmielnej 35 (81 metrów).
Po II wojnie światowej w miejscu dzisiejszej Ściany Wschodniej znajdowała się tzw. parterowa Marszałkowska - z pierzei ulicy ostał się tylko poziom parteru, który prowizorycznie odnowiono i zagospodarowano na sklepy.
Do pierwszego konkursu na zabudowę tego obszaru, ogłoszonego na przełomie lat 1953-54, zaproszono autorów prac wyróżnionych we wcześniejszym konkursie na plac Stalina. Wyróżniono dwie prace, autorstwa Jana Knothego i Zygmunta Stępińskiego oraz Jana Bogusławskiego. Oba projekty zakładały budowę monumentalnych ciągów gmachów z charakterystycznie przeskalowanymi proporcjami, kolumnadami, łukami triumfalnymi, urozmaiconymi detalami nawiązującymi do form historycznych. Harmonizowały one z socrealistyczną formą Pałacu Kultury i Nauki. W projektowanych budynkach miał znaleźć się m. in. ratusz oraz siedziba Stołecznej Rady Narodowej.
W 1956 r. na Ogólnopolskiej Naradzie Architektów skrytykowano socrealizm, czego skutkiem było zaniechanie realizacji dotychczasowych projektów Ściany Wschodniej. Ogłoszenie nowego konkursu na zabudowę tego obszaru wciąż odraczano. Straty miasta spowodowane niezagospodarowaniem terenów w centrum sięgnęły wówczas 27 milionów złotych.
Ostateczny konkurs, ogłoszony w 1958 r., zwyciężyła praca Zbigniewa Karpińskiego. Zabudowa Ściany Wschodniej (zrealizowana w latach (1962-69) była jednak kompromisem pomiędzy zwycięskim projektem a ówczesnymi możliwościmi.
Ściana Wschodnia to 23 budynki o łącznej kubaturze 680 000 m3. Składają się na nią cztery domy towarowe: Wars, Sawa, Junior (Domy Towarowe Centrum) i Sezam; trzy 24-piętrowe mieszkalne wysokościowce i 18 niższych, 11-piętrowych bloków mieszkalnych. Uzupełniają je biurowce: Rotunda PKO, budynki MHZ i PZU. Na tyłach domów towarowych utworzono ciąg pieszy - obecny Pasaż Wiecheckiego.
W latach 1999-2000 Domy Towarowe Centrum zostały odnowione. Zmieniono ich wnętrza, a na całej długości położono nowy chodnik. Wyremontowano również fasady i witryny od strony ulicy Marszałkowskiej. W 2006 r. odbyła się gruntowna przebudowa Pasażu "Wiecha", natomiast w kwietniu 2009 roku rozpoczęła się rewitalizacja punktowców Ściany Wschodniej.
Ciekawostki[]
- Zachodnia elewacja jednego z budynków Ściany Wschodniej, Uniwersalu jest największym nośnikiem reklamowym w Polsce.
- W dobudowanym do Sezamu szklanym przęśle otwarto pierwszą restaurację McDonald's w Polsce.